Nghề trồng hoa lan: Làm giàu từ thú tiêu khiển

Vĩnh Phú (Thuận An) vốn là miền đất thấp cộng với tình trạng ô nhiễm môi trường từ sông Sài Gòn, nước thải của các khu công nghiệp, cho nên, phần lớn mô hình trồng cây nông nghiệp đều bị ngập úng, gây chết hàng loạt. Do đó, gần đây người dân đã mạnh dạn chuyển sang nghề trồng hoa lan và bước đầu nghề này đã mang lại thu nhập cao cho nhiều hộ.
Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Vĩnh Phú Phạm Văn Trai cho biết, theo số liệu thống kê không đầy đủ, hiện Vĩnh Phú có 6 cơ sở trồng lan đang phát triển và còn khá nhiều hộ mới bước vào nghề. Đầu tiên phải nói đến cơ sở trồng lan của ông Trần Mạnh Chuẩn, ấp Hòa Long. Vào những tháng trái mùa nhưng hoa lan của ông trồng vẫn đua nhau khoe sắc, làm chúng tôi như bị mê hoặc khi dạo bước chiêm ngưỡng khu vườn này. Cách đây 15 năm, khi đến tuổi hưu, vợ chồng ông đã về đây mua lại mảnh vườn 2.000m2 để an hưởng tuổi già.

Trước đây, vùng đất này là vườn cây ăn trái, do thường xuyên bị ngập úng, vườn cây bị chết, thời gian đó, vợ chồng ông rất buồn nhưng vốn không thích an phận, muốn lao động vừa để duy trì sức khỏe, vừa tạo ra những gì có ích cho xã hội. Ông tìm đến nghề trồng lan với suy nghĩ thu nhập từ giống cây này khá hơn những loại cây trồng khác. Do không có nhiều vốn, vợ chồng ông quyết định đầu tư từng bước, từ 30 triệu đồng vốn vay ngân hàng tín dụng với đồng lương hưu ít ỏi, năm 2003, ông quyết định cải tạo lại mảnh vườn của mình và hợp tác trồng hoa lan. Thế nhưng, đối tác chuyên trồng những loại lan rừng, khai thác gen quý hiếm của rừng Việt Nam và ông đã không ủng hộ điều đó. Với suy nghĩ, vì sao Việt Nam không tự tạo ra những giống lan mới mà phải nhập khẩu từ nước ngoài? Vậy là, ông đã thu hồi đất, tiếp tục theo đuổi niềm say mê của mình.

Đầu tiên, ông trồng giống lan Dendrobium, rồi Mokara, Catlleya sau đó là Vanda... Ban đầu do không có nhiều kinh nghiệm, hoa ra chậm, không đều, không đạt tiêu chuẩn. Ông vẫn không nản chí, tiếp tục nghiên cứu, trao đổi, học tập từ bạn bè. Ông cho biết, thân lá và rễ lan với cấu trúc đặc thù có khả năng hấp thụ những dưỡng chất cần thiết trong không khí, nước mưa, bụi bặm... nên ông không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật xịt trực tiếp vào hoa, chỉ phun vào những cây xung quanh, hơi thuốc bay sang sẽ tốt hơn cho hoa lan. Ông còn sử dụng những cây lan cúc áo, trái tim trồng xen kẽ để nhận biết nhiệt độ xung quanh, nếu cây khỏe mạnh thì lan phát triển tốt và ngược lại, nhiệt độ trung bình từ 24 - 26oC là phù hợp. Với lòng yêu nghề, ông sử dụng 1,5 triệu đồng bố trí dù lưới che chắn cho lan, giúp lưu thông gió, luân chuyển không khí, tạo môi trường thông thoáng cho lan. Do đặc tính lan phải được tưới bằng nước lọc, ông đầu tư gần 50 triệu đồng xây bể lọc nước tưới hoa.

Rồi ông tập trung sưu tập giống hoa Dendrobium đa dạng về màu sắc, cánh hoa... có những hoa rất thơm. Với suy nghĩ, trồng cây bán một lần rồi mất giống, ông quyết định bán lan cắt cành, giá dao động từ 3.000- 4.000 đồng/hoa, hơn 20.000 đồng/cành, tùy theo hoa lớn nhỏ. Đồng thời, ông còn mua cây con giống Dendrobium giá 7.500 đồng/cây, trồng lên chậu bán ra 15.000 đồng/cây, có những loại lan giá dao động từ 300 ngàn đến 3 triệu đồng/cây. Đất đã không phụ người, hiện vườn lan của gia đình ông đã thật sự hái ra tiền. Bình quân, gia đình ông thu hoạch được từ 200 - 500 ngàn đồng/tuần, vào những dịp lễ, Tết tăng lên từ 2 - 5 triệu đồng/ tuần, hàng năm ông đạt lợi nhuận trên 30 triệu đồng. Do biết cách khai thác, sử dụng đồng vốn hiệu quả, đến nay vườn lan của ông trị giá hơn 1 tỷ đồng. Bên cạnh đó, cơ sở của ông còn góp phần giải quyết việc làm cho 3 lao động, 1 người quản lý giao dịch mua bán hoa với mức lương bình quân 1,5 triệu đồng/tháng, 2 người chăm sóc vườn 1 triệu đồng/tháng.

Kế đến là cơ sở của anh Trương Hoàng Anh ấp Trung, xã Vĩnh Phú, trước đây, anh chuyên kinh doanh cây cảnh, thông qua báo đài cộng với niềm say mê, anh đến với nghề trồng hoa lan như một dịp tình cờ. Là một nông dân chân lấm tay bùn, vốn yêu thích cây cảnh, được học tập bài bản tại trường Thanh Tâm, trao đổi từ bạn bè. Sau gần 2 năm theo đuổi nghề mình yêu thích, gắn bó chăm sóc với cây lan mỗi ngày, cũng cho anh thêm nhiều kinh nghiệm. Với 100 triệu đồng vốn kinh doanh ban đầu, đến nay, khu vườn rộng 600m2 của anh trị giá hơn 300 triệu đồng. Khu vườn chủ yếu trồng loại lan Mokara vì theo anh, đây là loại lan đang rất thông dụng trên thị trường hiện nay.

Với cách trồng không đất, sử dụng than, xớ dừa, dớn... và chúng chỉ là giá thể để cho cây lan bám vào, giữ độ ẩm cho lan. Vì thế, để lan sống được và phát triển, anh cung cấp chất dinh dưỡng theo đúng nhu cầu của từng giống cây, từng giai đoạn sinh trưởng. Đồng thời, cây lan chỉ hấp thụ được dinh dưỡng trong phân bón ở dạng dung dịch, do đó, phân vô cơ phải được hòa tan trong nước. Anh luôn tuân thủ cách tưới phân ướt đẫm cả thân, lá, rễ lúc trời mát, không tưới khi tình trạng cây và vườn quá khô, không sử dụng phân quá liều lượng cho phép, phải đúng chủng loại. Thỉnh thoảng anh còn thay đổi loại phân nơi sản xuất, định kỳ và liều lượng phân, bón phân theo mùa, tùy giống lan và thời kỳ sinh trưởng của cây. Giờ đây, thu nhập của gia đình từ vườn lan đã khá hơn trước, bình quân anh thu hoạch được 100 ngàn đến 150 ngàn đồng/tuần.
Trồng lan còn là một trong những thú tiêu khiển lúc rảnh rỗi, lan không khó trồng như nhiều người đã từng nghĩ, ngược lại, loại hoa này chịu rét khá tốt, chúng có khả năng sinh trưởng trong nhiều môi trường khác nhau. Hoa lan dường như đã có mặt trên toàn thế giới bởi vẻ đẹp đến lạ thường. Không giống như những loài hoa khác, hoa lan rất đa dạng về kích cỡ, hình dạng, hương thơm và màu sắc rực rỡ và chúng có thể biến đổi theo tập tính sinh trưởng. Song, trồng lan chủ yếu nghiêng về nghệ thuật nhiều hơn tính khoa học.